عموماً مباحثی که درباره فاطمه زهرا (س) مطرح میگردد، مباحث اخلاقی و رفتاری حضرت در دنیا، مانند خانهداری ایشان، فرزندداری، حجاب و عفاف، رفتار در قبال شوهر و نهایتاً رفتار ایشان در قبال امام زمان خود و ولی الهی میباشد؛ لکن وقتي انسان به سراغ قرآن کریم میرود و آياتی که درباره حضرت زهرا (س) است را بررسی میکند؛ درمییابد که خداوند فضايی که در آن، حضرت زهرا (س) را معرفی مینماید به صورت ديگری قرار داده است؛ به عنوان مثال در سوره کوثر، به کوثر بودن ایشان اشاره شده است و همين که خداوند حضرت زهرا (س) را با واژه کوثر ياد میکند، يعنی به خانهداری ايشان توجه چندانی نکرده است؛ به شوهرداری و حجاب ايشان توجه چندانی نکرده است؛ (البته این موضوعات در جای خود بسیار پر اهمیت و قابل بررسی هستند) بلکه خداوند به يکي از ابعاد وجودی حضرت زهرا (س) پرداخته است. مرحوم علامه مجلسی (ره) در این باره میفرماید: «صديقه كبرى فاطمه عليهاالسّلام كوثر زلال بهشتى است؛ زهراى مرضيه سرچشمه پاك و شفّاف خلقت است؛ چشمهسار عصمت و امامت از آن مركز فيض بهرهمند و سيراب مىگردد.»(1) و يا در سوره قدر، زماني که گفته ميشود إِنّا أَنْزَلْناهُ في لَيْلَةِ الْقَدْرِ، حضرت زهرا (س) را با عنوان شب قدر معرفی میکند؛(2) در سوره نور و در آيه 35 سوره نور خداوند حضرت زهرا (س) را با عنوان «چراغ» و «نور» معرفی می کند. گاهی از اوقات که خداوند خيلی اخلاقی صحبت میکند، از انفاق پنج تن(ع) و از ايثار ایشان صحبت مي کند.
در مجموع تأکيد خداوند بر ابعاد وجودي حضرت زهرا (س) و ديگر اهل بيت عصمت و طهارت(ع) است؛ چرا که اصل این بزرگواران نوری خدایی است که در قالبهای گوناگون نمود یافته است. از همین روست که ما دعوت به معرفت بالنّورانیّت ایشان شدهایم؛(3) چرا که یک اصل و حقیقت ثابتی از وجود اهل بیت (ع) در عالم وجود دارد که در همه زمانها و مکانها جاری، حاضر و مؤثر است و آن وجه نورانیّتشان میباشد؛ لذا ما باید در همین زمان نیز از این نور تبعیت کنیم.(4)
نور اهل بیت (ع) به ویژه نور زهرائیت حضرت زهرا (س) آثار و خواص متعددی بر عالم و آدم دارد که یکی از مهمترین اثرات آن بر عالم حرکت و ارتقاء آن به سوی ظهور مهدی (عج) و بر آدم، تزکیه وجود پاکطینتان و نفوس محبّان و شیعیان ایشان میباشد. هر قدر این نور در وجود انسان ازدیاد مییابد، به همان اندازه نیز ظلمت از وجود او بیرون میرود و فرد نورانیتر و شبیهتر به اهل بیت (ع) میگردد. در این رابطه در زیارت جامعه کبیره فرمودهاند: خداوند شما را از نور خلق کرد و بر حول عرش خود قرار داد؛ سپس می فرماید: و به آنچه که مخصوص کرد ما را به وسیله آن از ولایت شما، به این خاطر بود که خلقت ما پاک و پاکیزه گردد و نفوس ما طاهر شده و وجودمان تزکیه شود و نیز گناهانمان مورد مغفرت الهی قرار گیرد.(5) از این رو میتوان گفت: نور فاطمه (س) پاککننده است، پاککنندهتر از نور خورشید. لذا ما باید سعی کنیم که خود را بیشتر در معرض نور حضرت زهرا (س) قرار دهیم. پاککنندهها انواع و اقسام دارند و از بهترین پاککنندههای روح انسان، صفات انسان، امیال انسان، طینت انسان، نور حضرت زهرا (س) است. در روایات فرمودهاند که این نور در آسمانها ساکن است لذا ما برای اینکه به این نور دست یابیم و وارد بوستان زهرائیّت ایشان در آسمانها شویم باید مانند یک قاصدک نسبت به دنیا بیتعلق و سبکبال باشیم؛ باید تزکیه شده و دست از منیّات خود برداریم؛ ما باید در این فضای لطیف نورانی چون قاصدکی باشیم و به تعبیر دیگر قاصدک فضای فاطمی باشیم، تا بتوانیم حجب را از اطراف خود پس زده، به کوچکترین بهانهها از این جهنم دنیا جدا شده و وارد بیت و بوستان فاطمه زهرا (س) در آسمانها شویم.
بهترین راه برای تزکیه وجود و نفوس ما نور فاطمه زهرا (س) است؛ اگر انسان میل به دنیا داشته باشد، چند سال باید سعی کند که این میل از وجودش زدوده شود؟ آیا راه سریعتر و سهلتری وجود ندارد؟ آیا کسی هست که دست ما را بگیرد و بالا ببرد؟ آیا کسی هست که ما را در اصلاح این رذایل کمک نماید؟ ما سال-هاست که داریم زحمت میکشیم تا مثلا رذیلهی حبّ به دنیا را از خودمان دور کنیم لکن نتوانستهایم، یک راه سریع این است که به ایام فاطمیه (س) که رسیدیم، بیش از پیش به حضرت زهرا(س) فکر کنیم. لکن سوال اینجاست که به چه چیز ایشان فکر کنیم؟ به کفش ایشان؟ به چادر ایشان؟ به نان پختن ایشان؟ یا به چیز دیگر؟ ما باید به یاد نور حضرت زهرا(س) باشیم و دقایقی را در نور ایشان سپری کنیم. به جای اینکه به دنیا فکر کنیم، به جای اینکه به اشیاء فکر کنیم، به نور پاک ایشان نگاه کنیم. حتی برای چند دقیقه هم که شده حواس خود را معطوف نور پاک و پاککننده ایشان کنیم. نور فاطمه زهرا (س) پاککننده است. حتی لزومی ندارد که انسان اشکالات خود را مدّ نظر بیاورد، مدّ نظر آوردن اشکالات در چنین شرایطی یعنی اینکه انسان اشکالات را جلوی چشم بیاورد، لذا بین او و نور زهرا (س) مانع ایجاد میشود. انسان این را هم باید کنار بگذارد؛ برای دقایقی حتی فراموش کند که اشکالاتی دارد و به نور پاک زهرا (س) فکر کند. در این صورت ما کجا هستیم؟ جسممان روی زمین نشسته است؛ درون اتاق است؛ اما ارواح ما گرداگرد وجود مقدس و نورانی فاطمه زهرا (س) میگردد. أرواح التی حلت بفنائک. در زیارت عاشورا دربارهی امام حسین(ص) میگوییم: السلام علیک یا اباعبدالله و علی الأرواح التی حلت بفنائک.(6) سلام بر تو ای حسین و ارواحی که بر گرد وجود تو در طواف هستند.
پس انسانها با روح خود میتوانند نزد حضرت فاطمه زهرا (س) بروند، با روحشان میتوانند چند دقیقهای آنجا مهمان باشند، با روحشان میتوانند چند روزی در جوار حضرت مجاور باشند و حتی میتوانند سالها در کنار ایشان ساکن شوند.
پینوشتها
1ـ زندگانى حضرت زهرا عليها السلام (ترجمه ج 43 بحارالأنوار) ترجمه روحانى، ص 5.
2ـ امام صادق (ع) در مورد آيه «إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِي لَيْلَهِ الْقَدْرِ» فرمودند: منظور از «الليلة»، فاطمه(س) و «الْقَدْر»، خداوند متعال است... تفسير فرات كوفي ص581.
3ـ حدیث معرفت بالنّورانیت، بحارالانوار ج 26 ص 1.
4ـ ر.ک: احادیث ذیل آیه 157 سوره اعراف، الكافي (ط - الإسلامية)، ج1، ص 194، البرهان في تفسير القرآن، ج2، ص 593.
5ـ من لا يحضره الفقيه، ج2، ص 613.
6ـ كامل الزيارات، ص 178.